TGTV DEPREM BÖLGESİ SAHA GÖZLEMLERİNİ KAMUOYU İLE PAYLAŞTI
13-15 Haziran 2023 tarihleri arasında, Türkiye Gönüllü Teşekküller Vakfı (TGTV) heyeti, deprem bölgesi illerinden Adıyaman, Kahramanmaraş, Gaziantep (Nurdağı, İslâhiye) ve Hatay’da bir dizi görüşmeler gerçekleştirdi. Görüşmeler, gönüllü kuruluş temsilcileri ve il valileri ile yapıldı. Bu süre zarfında gönüllü kuruluşların deprem çalışmaları da yerinde gözlemlendi.
Deprem öncesi ve sonrası hazırlıkların önemi konusunda herkes hemfikir olsa da toplumun genelinde hala bir bilinç ve uygulama eksikliği olduğu özellikle bina güvenliği, acil durum malzemeleri ve ilk yardım konusunda daha geniş kitlelere ulaşılması gerektiği belirtilmiştir. Bu bağlamda, deprem öncesi risk değerlendirmeleri ve deprem sonrası hızlı tepki mekanizmaları konusunda daha sistematik ve koordineli çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Örneğin, her ilin kendine yetebilecek bir arama kurtarma ekibi kurması ve tüm illerde gıda ve kıyafetlerin depolanabileceği alanların oluşturulması gibi önemli adımların atılması gerekmektedir. Deprem anında müdahale edebilecek kriz masalarının hızlı bir şekilde oluşturulması da önemli bir adımdır. Deprem sonrası hızlı bir şekilde harekete geçilmiş olsa da özellikle ilk günlerde yardım organizasyonlarındaki düzensizlik eleştirilmiştir. Yine de gönüllü kuruluşlar ve yerel yönetimlerin yardım çabaları takdire şayandır. Bu kuruluşların depreme hazırlıklı olması ve deprem sonrası çalışmalara hızlı müdahalesi sıkıntıyı hafifletmiştir. Bununla birlikte, STK'ların kriz yönetimi ve afet hazırlıkları konusunda daha çok eğitim ve tecrübe kazanmaları önem taşımaktadır. Depremden sonra oluşan travmaları hafifletmeyi hedefleyen psikososyal destek çalışmalarının iyi bir hazırlığı olması gerektiği vurgulanmıştır. Depreme giden kişilerin ne söyleyeceği, nasıl davranacağı ve ne yapacağı konusunda eğitimlerin önceden verilmesi, sahadaki çalışmaların verimliliğini artırabilir. Gerek psikososyal destek gönüllülerinin gerekse de diğer saha gönüllülerinin nitelik ve nicelik açısından yetersizliğinin alanda yük olduğu tecrübe edilmiştir. Bölgede hem kamunun hem de STK'ların deprem tecrübesi olan personel bulundurmaları çok önemlidir. Devletin, büyük afetlerde OHAL ilan ederek, dezenformasyonun önüne geçme ve denetimleri artırmada olabildiğince hızlı önlemler almasının önemli olduğu görülmüştür. Uzuv kaybı yaşayan depremzedelerin ekonomik külfeti yüksek olan protez ihtiyacının karşılanması için tüm kurum ve kişilerin iş birliğine ihtiyaç vardır. Sonuç olarak, deprem öncesi ve sonrası hazırlıklar konusunda daha fazla çalışma yapılması ve bu konuda toplum bilincinin artırılması zarureti vardır. Bu çalışma gibi bütüncül perspektifle hazırlanmış raporlarda dikkate alınarak deprem bölgesinde gelecekte atılması gereken adımlar belirlenmelidir.
DEPREM ÖNCESİ/SONRASI SAHA TESPİTLERİ
Resmi Organa Teklifler
- Her ilin kendine yetebilecek bir arama kurtarma ekibi kurması sağlanmalıdır. Bu ekipler hem yerel depremlere hızlı bir şekilde müdahale edebilmeli hem de diğer illerde oluşabilecek depremler için destek sağlamalıdır
. - Deprem öncesi ve sonrası hızlı tepki mekanizmaları konusunda daha sistematik ve koordineli çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu bağlamda devlet, kriz yönetimi stratejilerini yeniden gözden geçirmeli ve TGTV gibi çatı kuruluşlarla koordineli olarak bu süreçleri optimize etmeye yönelik adımlar atmalıdır.
- Bölgelerde “deprem tecrübesi olan personel” bulundurulması gerekmektedir. Bu sayede yaşanan depremler sonrası daha etkin ve hızlı bir müdahale sağlanabilir.
- Bu büyüklükteki afetlerde hızlı bir şekilde Olağanüstü Hal (OHAL) ilan edilmeli ve teyit edilmeyen bilgilerin yayılması engellenmelidir. Bu, hızlı karar almak, dezenformasyonun önüne geçmek ve halkın doğru bilgiye erişimini sağlamakta önemli olacaktır.
- Deprem öncesi tüm illerde gıda ve kıyafetlerin konulabileceği depoların
- Uzuv kaybı yaşayanlar için protez ihtiyacının karşılanması adına sivil toplum kuruluşları ile iş birliği yapılabilir. Bu konuda ilgili bakanlıklar ile bir proje geliştirilebilir.
STK'lara Teklifler
- Deprem öncesi hazırlıklar konusunda bilinçlendirme faaliyetlerine ağırlık verilmelidir. Bu, bina güvenliği, acil durum malzemeleri ve ilk yardım konusunda toplumu bilgilendirecek eğitimler ve kampanyalar şeklinde olabilir.
- STK’ların kriz yönetimi ve afet hazırlıkları konusunda eğitim ve tecrübe kazanmaları gerekmektedir. Bu hem deprem öncesi hazırlıklar hem de deprem sonrası müdahaleler konusunda daha etkin olmalarını sağlayabilir.
- Depremden sonra çocukların ve yetişkinlerin travmalarını hafifletmeyi hedefleyen psikososyal destek sağlanmalıdır. Bu hizmeti sağlamakla görevli olanların kendilerinin de iyi bir hazırlığı olması önemlidir. Depreme giden kişilerin ne söyleyeceği, nasıl davranacağı ve ne yapacağı konusunda eğitimlerin önceden verilmelidir.
- STK'ların hızlı bir şekilde yardım çalışmalarına başlamaları için, deprem anında hızlıca müdahale edebilecek kriz masaları oluşturması ve devlet tarafından oluşturulan kriz merkezlerinde bir kişi görevlendirmeleri gerekmektedir.
ARAMA- KURTARMA ÇALIŞMALARI
STK İçin Arama – Kurtarma Teklifleri
- Belirli bir alana odaklanma ve ekipman eksikliği nedeniyle arama-kurtarma çalışmalarında yetersiz kalmamak için gereken kaynakları ve ekipmanları temin etmek noktasında bütçe çalışması yapılmalıdır.
- STK’lar, kendilerine bağlı profesyonel ekipler oluşturmak için gerekli akreditasyonları almalıdır.
- Arama-kurtarma çalışmalarında, gönüllüleri daha etkin koordine etmek için mekanizmalar geliştirilmeli ve bu mekanizmaların sürekli olarak iyileştirilmesi sağlanmalıdır.
- Arama-kurtarma ekiplerinin performansını ve etkinliğini artırmak için, ekipler farklı illerden oluşacak şekilde düzenlenmeli ve ekiplerin psikolojik destek alabilmesi için çalışmalar yapılmalıdır. Arama-kurtarma ekiplerinin sayısını ve eğitimlerini artırmak için düzenli ve devamlı eğitimler düzenlenmelidir.
Resmi Organa Yönelik Teklifler
- Arama-kurtarma çalışmalarında yer alan STK'ları desteklemek ve koordine etmek için finansal ve lojistik yardım sağlayıp, akreditasyon mekanizmaları oluşturulmalıdır.
- Kamu kendi arama-kurtarma ekiplerini oluşturmak için gerekli kaynakları ve eğitimleri sağlamalıdır.
- Depremden hemen sonra, yerel kriz merkezleri kurularak arama-kurtarma ve koordinasyon çalışmalarına hızlı bir şekilde başlanmalıdır.
- Madenciler, askerler ve STK'lar gibi gruplar, arama-kurtarmada sahaya önce girecek ekipler olmalıdır ve bu grupların etkin bir şekilde koordine edilmesi sağlanmalıdır.
- Kurtarma ekiplerinin sayısını ve eğitimlerini artırmak için düzenli eğitimler düzenlenmeli ve bu eğitimlerin devamlılığı sağlanmalıdır.
DEPREM SONRASI İHTİYAÇLAR/SORUNLAR
STK'lara Teklifler:
- Acil yardım malzemelerinin depolanması için daha fazla alan sağlanmalı.
- İhtiyaçları tam olarak belirlemek ve yardımların en etkin şekilde dağıtılmasını sağlamak için sistemler geliştirilmeli.
- Yardımları yönetme konusunda daha fazla eğitimlere katılım sağlanmalı.
- Konteyner kentlerin yaşam standartlarını yükseltmek için daha fazla kaynak sağlanmalı.
- Depremzedelerin normal yaşamlarına dönebilmeleri ve çalışma hayatına katılmaları konusunda destek sağlanmalı.
- Deprem sonrası psikolojik desteğin daha yaygın, erişilebilir ve sürdürülebilir hale getirilmeli.
Resmi Organa Teklifler:
- Deprem sonrası kriz yönetimine yönelik stratejiler geliştirilmeli, STK’lara daha paylaşımcı olunmalı ve hızlıca uygulanabilmeli.
- Deprem sonrası ihtiyaçlar, hızlı ve etkin bir şekilde belirlenmeli ve karşılanabilmeli.
- Deprem sonrası banyo yapma ve temiz çamaşır ihtiyacı gibi özel ihtiyaçların karşılanması için çözümler bulunmalı.
- Deprem sonrası ortaya çıkan ahlaki ve manevi boşluğun doldurulması için toplumun manevi ve psikolojik durumu ve ihtiyaçlarına yönelik daha fazla çalışma yapılmalıdır.
- Deprem sonrası dönemde daha kontrollü ve teyit edilmiş bilgilerin yayılması sağlanmalıdır.
- Deprem sonrası dönemde daha fazla ortopedi ve fizik tedavi merkezlerinin kurulması gerekmektedir.
BARINMA VE GIDA ÇÖZÜMLERİ
STK'lara Teklifler:
- 2 aydan sonra aşevlerinin kapatılması ve yerine insanların kendi yemeklerini kendilerinin yapabilmesi için mutfak malzemesi ve gıda kolisi sağlanması.
- Konteyner kentlerin yaşam standartlarını yükseltmek.
- Yardımların daha organize ve etkin bir şekilde dağıtılması için lojistik planların oluşturulması.
- Depremden sonra hızlı ve etkili bir şekilde yardım sağlanabilmesi için önceden belirlenmiş lojistik planların oluşturulması. Bu planlar, gıda, su, barınak ve tıbbi yardım gibi temel ihtiyaçların hızlı bir şekilde sağlanmasını içermelidir.
- İnsanların çürük binalarda oturmamaları konusunda bilinçlendirilme çalışmalarının ve takibinin yapılması.
- Afet sonrası dönemdeki barınma ve gıda ihtiyaçlarının karşılanması için daha kapsamlı bir strateji geliştirilmesi.
İLETİŞİM/ALGI YÖNETİMİ
STK'lara Teklifler
- Toplumla daha etkili bir iletişim ve bilinçlendirme çabası içinde olmaları.
- Yardımların yönlendirilmesi ve dağıtılması konusunda daha fazla koordinasyon sağlanması.
- Yardım sağlayan kuruluşların bir sisteme oturtulması ve bilgi paylaşımının sağlanması.
Resmi Organa Teklifler:
- Bilgi akışının hızlandırılması ve düzenli hale getirilmesi.
- Etkin bir kriz iletişimi ve algı yönetimi stratejisinin oluşturulması.
- Deprem sonrası durum hakkında yeterli bilgi sağlanması ve bu bilgilerin hızlı bir şekilde paylaşılması.
- Toplumda panik ve bilgi kirliliğinin önüne geçmek adına daha etkin çalışmaların yapılması.
- Devletin varlığının ve yardım çabalarının halka daha etkin bir şekilde duyurulması.
GÖNÜLLÜ KURULUŞ VE YEREL YÖNETİM ROLLERİ
STK'lara Teklifler
- Diğer STK'lar ile iş birliği ve dayanışmanın artırılması.
- İslam dünyası ve Uluslararası STK'larla iş birliği yapılması.
Resmi Organa Teklifler
- STK'ların finansal olarak daha fazla desteklenmesi.
- Yerel yönetimlerin depreme karşı hazırlıkta ve sonrasında daha etkin bir rol alması.
- STK'lar ve yerel yönetimler arasında koordinasyonun sağlanması.
- Gönüllü kuruluşların çalışmalarının ayırım yapmaksızın görünür kılınması, takdir edilmesi ve desteklenmesi.
TOPLUMSAL ETKİLEŞİM / SOSYAL İHTİYAÇLAR
STK'lara Teklifler
- Toplumun psikolojik ve manevi boşluğunu gidermek için sembolik olmayan ve sürdürülebilir destek sağlanması.
- Manevi destek verecek gönüllü sayısını ve niteliklerini artırıcı eğitimler düzenlenmesi.
Resmi Organa Teklifler
- Deprem sonrası psikososyal destek hizmetlerine ihtiyaç olduğu ve bu hizmetlere devlet tarafından daha fazla destek verilmesi.
- Gönüllü kuruluşlara devlet tarafından daha fazla destek verilmesi ve takdir edilmesi; gönüllülüğü teşvik ederek bu tür kuruluşların etkinliği daha da artırabilir.
- İnsanların manevi, sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarına daha fazla dikkat edilmeli ve bu ihtiyaçları karşılamak için çözümler geliştirilmelidir.
- Mahremiyet ihtiyaçlarına daha fazla dikkat edilmeli ve bu konuda daha etkin politikalar geliştirilmelidir.
ŞEHİRLERİN İNŞASI – İNSANIN İHYASI /NORMALLEŞME
STK'lara Teklifler
- Şehrin yeniden inşa sürecine aktif olarak katılım sağlanmalı ve toplumun ruh hali ve ahlaki değerlerinin onarılmasına yardımcı olunmalıdır.
- Çocuklar ve gençler için psikososyal destek ve manevi danışmanlık hizmetleri sağlanmalıdır.
- Yerel esnafın desteklenmesi ve topluma hizmet vermeleri için gereken yardım sağlanmalıdır.
- Meslek eğitimleri ve destek hizmetleri artırılmadır.
Resmi Organa Teklifler
- Ekonomik toparlanma için gerekli olan meslek eğitimlerine ve destek hizmetlerine yatırım yapılması.
- Yerel esnafın işlerini sürdürebilmeleri ve topluma hizmet verebilmeleri için destek politikalarının geliştirilmesi.
- Sosyolojik ve psikolojik analizlerin artırılması ve bu sonuçların normalleşme süreçlerinde kullanılması.
- Aşevlerinin kademeli olarak geri çekilmesi ve normalleşme sürecinin hızlandırılması için politikaların geliştirilmesi.
AFET/KRİZ YÖNETİMİ
STK'lara Teklifler
- Kriz yönetimi konusunda daha hazırlıklı olunmalıdır. Özellikle bir “kriz merkezi” ve “arama kurtarma ekibi ve ekipmanı” oluşturulmalıdır.
- Afet durumlarında ortak bir koordinasyon mekanizması oluşturulmalıdır.
- Deprem hazırlığı için düzenli toplantılar ve istişareler yapılmalıdır.
- Deprem gibi doğal afetler sırasında insanların ne yapacaklarını bilmeleri için acil durum eğitimlerinin düzenlenmesi sağlanmalıdır.
Resmi Organa Teklifler
- Bir Afet Bakanlığı oluşturulmalıdır.
- Daha etkili ve hızlı bir afet müdahalesi için gelişmiş planlama ve eğitim programları geliştirilmelidir.
- Sahada görev alan kişilerin eğitimli ve hazır bulunmaları sağlanmalıdır.
- Afet durumlarında, saha tecrübesi olan kurumların ve bireylerin kriz merkezlerinde yer alması sağlanmalıdır.
SAHANIN TALEPLERİ
- Yıkımlar, bir an önce bitirilip, normalleşme süreci hızlandırılmalıdır.
- Konteyner ve soğuk hava deposu üretim kapasitesileri arttırılmalıdır.
- STK'lar ve bürokratlar arasındaki iletişim güçlendirilmelidir.
- Ortak bir platform oluşturularak, yardımlar takip edilip, raporlanıp, istismarlar önlenmelidir.
- Devlet, sahada gönüllü olarak bulunanlara yönelik, pozitif ayrımcılık uygulaması geliştirmelidir.
- STK'lar, kriz merkezi oluşturma, arama kurtarma ekipleri ve ekipmanlarını hazırlama konusunda daha nitelikli ve kalıcı çalışmalar yapmalıdır.
- Afet durumlarında STK'ların ve devletin birlikte çalışabileceği bir koordinasyon mekanizması oluşturulmalıdır.
- Deprem sonrasında aynı alanlarda hizmet veren STK'lar çalıştay yapmalıdırlar.